• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası

ERZURUM REHBERİ

 

 

 

Müslüm Çağlar
ebrumuslum25@hotmail.com
Erzurum Bar ve adam!
10/02/2021

Herhangi bir barı iyi oynayan olarak ün yapmış isimler vardı.

 

Mobilyacı Muhlis (Gedikli) Başbarı en iyi oynayanlardandı. Hatta bugün bile onun çökmeye giderken yaptığı koşmayı anlatanlar var. ’Ayağını burada vurdu mu ta ötede çökerdi’ ’derler. Tabii şimdiki gibi 10-12 metre kareye mahkûm bir alanda değil.

 

Köroğlu barını Tapucu Yaşar (Güngörmüş), Çöğenderli Emin (Bilgin) ikilisi en iyi oynardı. Onları izlemeye gelen özel seyircileri vardı. (Kılıçları Ağır Bakım Tamir Fabrikasında özel çelikten yaptırırlardı. Diğer kılıçlar ya eğilirdi ya da kırılırdı.) Kılıç şakırtıları ve kıvılcımları deriz ya işte onu yaşatırlardı.

 

Lütfü Çavuş (Aladağ) Koçeri barını en iyi oynayan ve yakıştıran olarak ünlenmişti.

 

En iyi Barbaşı Sedat Gezmişti… Duruşu, yürüyüşü bir başkaydı.

 

Daldalan, Çingenler, Karabet, Hesiko ve Felek barlarını sadece Lolo Ömer (Göçmenli) oynardı. Eğer bu barlar şimdi yaşıyorsa önce Ömer Göçmenli, sonra da onun öğrencisi Ahmet Korucu sayesindedir. Yoksa bilinen bar sayısı 16 da kalmıştı.

 

Bunlardan ayrı olarak:

 

Çerkez Barını Şıh Köylü İbo, Kanlı Kıyam,

 

Karabağ Barını Mördürüklü Selami (Pevizoğlu), Çiftlikli Aba Müslim,

 

Durna Barını Kevahorlu Lütfü Emmi (Dikici) çok güzel oynardı.

 

Kevahorlu Lütfü Emmi ile benim ayrı bir muhabbetim vardı. Erzurum barlarının hepsini düğünlerde ıslık çalarak oynadığını duymuştum. Köydeki Biçki-Nakış kursu sergisinde aklıma geldi. Çağırttım. Okula geldi. Barlar üzerine uzun uzun sohbet ettik. Şehire geldiğinde yanıma gelmesini söyledim. O da her Erzurum’a geldiğinde bana uğrardı. Bazen de bir bakraç yoğurt getirirdi. Ertesi hafta geldiğinde bende o yoğurt kabına çay, şeker veya meyve doldurarak geri verirdim.

 

Sonradan Zinnur Gerek hocamız İTÜ Konservatuarı’nı bitirirken hazırlayacağı tez için Kevahor köyüne gittik. Lütfü Emmi bildiği bütün oyunları oynadı ve videoya çektik oyunların hepsini Zinnur Hoca Halk Eğitiminde oynanan oyunlarla karşılaştıracaktı.

 

Rahmetli Enver Gümüş İle Sinan Dumlu arasında mangal üzerindeki şakalaşma halen hafızalardadır. Bu vesileyle Enver Gümüş ve Ahmet Korucu’ya da rahmetler diliyorum.

 

Çerkez, Karabağ ve Durna barı gibi barları o ustalar oynarken gördük. Bu barlar özellikle köy düğünlerinde zevkle halen oynanmakta. Bunlardan ayrı ‘’İstanbul Zeybeği’ ’ismindeki bar da oynanmakta. Bunun an yakın ve canlı örneği Zurnacı Şahap’tır.

 

Benim çocukluğumdan beri Bar diye bildiğimiz bu oyunlar halay, horon veya orta oyunu ise, bir delikanlı çıkar şu, şu nedenlerle bunlar Bar değildir der, ve bizi de ikna ederse minnettar kalırız.

 

Müzikle figür üst üste oturmuyorsa bunun nedenleri araştırılmalıdır. Ya müzikte yanlışlık vardır ya da figürde. Genelde figürde yanlışlık veya eksiklik olur. Kuşaktan kuşağa aktarılırken değişimler kaçınılmazdır. Yanlış işitme, yanlış anlama, bellek hataları bu konuda önemli rol oynar. Oyuna yeni motifler eklenir veya çıkarılır.

 

Bunların TRT Repertuarında olmaması TRT’nin ayıbıdır. Erzurum TRT’den Ağa Dede’nin kasetini istedim. Bin dereden su getirdiler. Bilmem hangi daireye mektup yazacakmışım, eğer var ise parasını verilen hesaba yatıracakmışım, sonra kaset bana gelecekmiş.

 

Ben kuşaktan kuşağa aktarılması niyetiyle bildiklerimi, gördüklerimi yazıyorum. Mektepli değilim. Ama bir eğitimci olarak sahadan geliyorum. Oyunu notaya almak, makamını, usulünü bulmak benim işim değildir, şimdiye kadar da böyle bir tartışmaya hiç girmedim.

 

Övünülecek bir durumu da burada arz edeyim. Erzurum halkoyunları camialarının Türkiye’ye armağan ettiği Prof. Dr. Ahmet Selim DoğanDoç. Dr. Zinnur Gerek, Prof. Dr. Metin Özarslan, araştırmacı Müzisyen Zafer Daştan, Erzurum’un gururu olarak bu konudaki çalışmalarını başarıyla sürdürmektedirler. Onlara da bu vesileyle selam ve sevgilerimi sunuyorum.

 

Eskiler derlerdi: ‘’Şalını bağlayamaz Barcıyım der’’

Şimdide şöyle deniyor:

 

 ‘’Dört tane Bar oynayan Barcıyım diyor’’

‘’Başbarı çalamaz, Zurnacıyım diyor.’’

‘’İki tane türkü söyleyen, Türkücüyüm diyor.’’

                                                          

Saygılarımla.



446 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

Eskiden Bir Tebrizkapı Çarşısı Vardı. - 10/06/2021
Böyle bir yazı yok. Okuyun ne demek istediğimizi anlayacaksınız. Hey gidi Erzurum
Sadi ve Sırrı Kardeşler - 16/01/2021
Ertesi gün Erzurum tren garında mahşeri bir kalabalık vardır. Sanki bütün Erzurum oradadır. Bu kalabalık, bu meşhur tiyatrocuyu Ankara’ya uğurlamak için gelmiştir. O da, yarı beline kadar kompartıman penceresinden sarkmış,
Vefa - Saygı - 12/01/2021
’Telgrafın tellerine kuşlar mı konar?’’ türküsündeki o telgraf tellerinden sorumluydu. Atik hanımın gözyaşlarını akıtarak, göğsüne vura vura söylediği,
Erzurum Bar Terimleri ve Kıyafetleri - 08/01/2021
Bar oyunlarında, sıranın sağ başında yer alan ve oyunun düzenini sağlayan oyuncudur. Bar başı olmak zor olduğunu kadar da mesuliyetli bir yerdir. İyi bir ‘’barbaşı’’, önce kendisinin güzel oynadığını ve müzik bilgisi olduğunu gösterir. Sonra oyundaki
BAR ŞİİRİNİN ÖYKÜSÜ - 02/01/2021
Saat 20.30 da lokantadan kalktık Belediye’ye gittik. Belediyenin kapısına vardığımız zaman teşrifatçılar “Sizi kim davet etti, davetli değilsiniz. Diyerek bizi içeri almadı. Sadi BEY çileden çıkmış “Ulan biz davet edilmeseydik böyle giyinir kuşanır g
Altın Elbiseli Adam - 12/12/2020
Bu elbise ve eşyalar, Türk tarihi ve medeniyeti açısından büyük bir önem taşımaktadır.
Zafer Erzurum

Nizamettin KORUCU

Zafer Partsi

Yakutiye İlçesi

Beledye Meclis Üyesi Adayı